Dzieci codziennie doświadczają różnego rodzaju stresów. Jedną z form walki ze stresem są ćwiczenia relaksacyjne. Nieodłącznymi elementami współczesnego świata są coraz częściej hałas, pośpiech, stres, niepokój. Szybkie tempo codziennego życia jest źródłem złego samopoczucia u dzieci. Przeżywanie przez nie lęku, złości, gniewu, niepokoju wywiera bardzo niekorzystny wpływ na stan emocji dziecka. Dlatego ważne jest, żeby dzieci już w wieku przedszkolnym nauczyły się odprężać, relaksować, aby potrafiły odnaleźć równowagę między ciszą, spokojem a aktywnością, ruchem. Wyciszenie, rozładowanie napięć, spokój są nieodzowne dla ich prawidłowego rozwoju umysłowego i fizycznego. Sprzyja temu relaksacja, która jest procesem polegającym na stopniowym wyciszaniu aktywności umysłu oraz rozluźnianiu mięśni ciała. Są to zarówno ćwiczenia oddechowe, jak i różne zabawy relaksacyjne z wykorzystaniem muzyki oraz rekwizytów, np. baniek mydlanych, piórek, chustek tiulowych, piłeczek filcowych itp.
Dla dzieci naturalnym sposobem radzenia sobie ze stresem jest zabawa. Zaplanowana i odpowiednio przeprowadzona zabawa relaksacyjna przynosi wiele korzyści dla dzieci:
- odpręża, relaksuje,
- poprawia samopoczucie, sprawia, że dzieci są bardziej zadowolone,
- poprawia sen,
- zmniejsza lęk i napięcie,
- przeciwciała zmęczeniu i znużeniu,
- zmniejsza napięcie mięśni,
- poprawia koncentrację,
- sprzyja kreatywności, rozbudza wyobraźnię.
Ważne, żeby dzieci relaksowały się razem z dorosłymi- w domu z rodzicami, a w przedszkolu z nauczycielem lub psychologiem. Nie ma nic ważniejszego i cenniejszego niż wspólne zabawy z dziećmi. Dopiero wtedy przynoszą one wielkie korzyści, zarówno dla maluchów, jak i dla rodziców/ nauczycieli. Poniżej przedstawiamy kilka ciekawych ćwiczeń, które można wykonywać w domu z dziećmi:
ĆWICZENIA ODDECHOWE:
1. Zabawy naśladujące różne czynności:
- – wyobraź sobie, że na dłoni masz kawałek gorącej, pachnącej pizzy. Najpierw wąchasz zapach pizzy nosem, a potem studzisz ją ustami, wydychając powietrze
- – chłodzenie gorącej zupy (która wcale nie musi być gorąca)
- – wąchanie kwiatków, różnych zapachów potraw, kosmetyków, itp.
- – dmuchanie na zmarznięte rączki, na zamarzniętą szybę
- – dmuchanie na rozsypane ziarenka ryżu
2. Dmuchanie na różnego rodzaju przedmioty: piórka, kawałki krepiny lub waty.
3. Nadmuchiwanie baloników – dziecko naśladuje czynność nadmuchiwania balona: nabiera powietrze przez nos i pompuje balon. Jeśli dziecko jest już troszkę starsze możemy wykorzystać do zabawy prawdziwy balonik.
4. Bańki mydlane – czyli nic innego jak puszczanie baniek mydlanych.
5. Huśtawka dla misia – zabawa leżąca; dziecko kładziemy w wygodnej pozycji na plecach. Jedną dłoń kładzie na górnej części klatki piersiowej, a drugą na brzuchu. Pokazujemy dziecku, jak jego brzuch unosi się ku górze podczas wdychania powietrza i jak opada podczas wydychania. Następnie na brzuchu dziecka kładziemy maskotkę i obserwujemy jego ”kołysanie” – możemy kołysać misia do snu.
6. Smok – wdychamy powietrze nosem, a wydychamy powietrze buzią (tak jak smok zieje ogniem).
MASAŻYKI-WIERSZYKI:
Dziecko zwrócone do nas plecami.
Idzie pani: tup, tup, tup,
(Na przemian z wyczuciem stukamy w jego plecy opuszkami palców wskazujących)
dziadek z laską: stuk, stuk, stuk,
(delikatnie stukamy zgiętym palcem)
skacze dziecko: hop, hop, hop,
(naśladujemy dłonią skoki, na przemian opierając ją na przegubie i na palcach)
żaba robi długi skok.
(z wyczuciem klepiemy dwie odległe części ciała dziecka np. stopy i głowę)
Wieje wietrzyk: fiu, fiu, fiu,
(dmuchamy w jedno i w drugie ucho dziecka)
kropi deszczyk: puk, puk, puk,
(delikatnie stukamy w jego plecy wszystkimi palcami)
deszcz ze śniegiem: chlup, chlup, chlup,
(klepiemy dziecko po plecach dłońmi złożonymi w „miseczki”)
a grad w szyby łup, łup, łup.
(lekko stukamy dłońmi zwiniętymi w pięści)
Świeci słonko, (gładzimy wewnętrzną stroną dłoni ruchem kolistym)
wieje wietrzyk, (dmuchamy we włosy dziecka)
pada deszczyk.([z wyczuciem stukamy opuszkami palców w jego plecy)
Czujesz dreszczyk? (leciutko szczypiemy w kark)
WIZUALIZACJE:
Na łodzi.
Przyjmujemy wygodną pozycję – leżącą lub siedzącą. Muzyka relaksacyjna w tle. Zamykamy oczy, oddychamy miarowo, ogarnia nas uczucie odprężenia. Rodzic/nauczyciel łagodnym głosem mówi:
Wyobraź sobie, ze jesteś na morzu, w łodzi. Leżysz w niej, czujesz zapach drewna, ciepło słońca, jest bardzo przyjemnie. Czujesz delikatne kołysanie łodzi. W górę i w dół, w górę i w dół. Czujesz, że twój oddech ma ten sam rytm – wdech i wydech. Ogarnia cię spokój.
Jesteś ciężki, ciepły i spokojny. Słyszysz, jak fale delikatnie uderzają o burtę. Dźwięk ten działa uspokajająco. Jesteś zupełnie spokojny i odprężony. Słyszysz szum morza. Patrzysz w niebo. Widzisz małą chmurkę na horyzoncie. Pozwalasz się nieść falom. Czujesz się spokojny i rozluźniony. Ogrzewa cię słońce. Jest cudownie. Naciesz się tym stanem.
Teraz powoli wróć do rzeczywistości. Otwórz oczy, przeciągnij się, ziewnij…Jak się czujesz?
BAJKI RELAKSACYJNE:
„Wiosenne przebudzenie misia”
Po długiej, mroźnej i śnieżnej zimie malutki niedźwiadek obudził się ze snu. Najpierw leniwie otworzył swoje prawe oko, po długiej chwili lewe oko. Następnie ociężale wyciągnął do góry swoje łapki i głośno ziewnął płosząc wszystkie ptaki w pobliżu legowiska. Powoli zaczął podnosić głowę, tułów i łapy. Z trudem zaczął wynurzać się przez zeschłe i szeleszczące liście ze swej kryjówki. Rozejrzał się dookoła i z zadowoleniem stwierdził, że zima skończyła się bezpowrotnie i nadeszła wiosna. Pierwsze promyki złotego słonka nieśmiało przedzierały się przez konary drzew. Błękitne obłoczki leniwie przesuwały się po jasnym niebie. Dookoła pachniało wiosną. Rześkie powietrze unosiło się wokół leśnej polany. Ożywiony wiosenną aurą miś zaczął wesoło podskakiwać, robić fikołki i z zadowoleniem pomrukiwać. Nagle usłyszał burczenie w brzuchu i przypomniał sobie, że w jego spiżarni stoi zielona beczułka z miodem, w jednej chwili opróżnił jej całą zawartość. Połykając ostatnie krople miodu, poczuł przypływ sił i radośnie ruszył na pierwszy wiosenny spacer.
Pamiętajmy, że efekty ćwiczeń relaksacyjnych są widoczne wtedy, kiedy prowadzi się je regularnie. Wyzwalana z zabaw radość oraz spokój sprawiają, że dzieci lepiej rozumieją własne emocje i radzą sobie w różnych sytuacjach.
Książki, które polecamy do wspólnego czytania z dziećmi:
- „Jesteś kimś wyjątkowym” Martyna Broda,
- „Bajki o uważności. Przygody psa i sowy.” Agnieszka Jankowska-Figaj,
- „Uważność małej żabki” oraz „Uważność i spokój żabki” Eline Snel,
- „Przytulanki czyli wierszyki na dziecięce masażyki”. Zabawy relacyjno-relaksujące M. Bogdanowicz.